Desde hai moito tempo soño co día en que todos os músicos entendamos que a nosa profesión non é unha competición e que nunca un intérprete pode ser mellor que outro. Nun equivocado xuízo de valores atopamos a personalidades do sector, algunhas mesmo con gran relevancia social, que cren erroneamente estar por encima da música e iso dálles dereito a xerar unha serie de críticas en contra doutros músicos sen darse conta do dano que poden causar. A través deste artigo pretendo mostrar as claves do éxito para todo aquel que desexe ser un bo intérprete musical ou profesor de música á vez que ofrecer un punto de vista crítico con respecto aos grandes erros que non só adoitan cometerse dentro da nosa profesión senón que tamén en ocasións posúen unha significativa e alarmante aceptación social.
Nunca puiden comprender por que moitas persoas pensan que quen toca máis rápido faino mellor. Baixo o meu punto de vista a velocidade na música sempre foi un medio, algo que nun determinado momento pode axudarnos a conseguir dun modo máis preciso un carácter musical en concreto, pero nunca debe ser unha finalidade en si. Os obxectivos musicais sempre son os de transmitir da mellor maneira posible as ideas expresivas xestadas na mente dos compositores. Por tanto un bo intérprete será aquel que centre os seus esforzos na comunicación sonora destas ideas, na expresión e transmisión dos seus sentimentos, no achegamento ao público cara ás máis sublimes cotas expresivas de cada unha das obras musicais a interpretar.
Así mesmo existe unha absurda obsesión que ha ir gañando peso ao longo da historia do ensino musical: a fobia á equivocación das notas musicais e a crenza de que quen menos notas equivoca é mellor músico. Por suposto que hai que coidar sempre todos os detalles durante a execución das partituras, faltaría máis, pero hai que saber darlle a importancia necesaria a cada un deles pois a mente do intérprete sempre ha de estar activa e atenta pensando nas cousas máis importantes da música. A partitura moitas veces non nos axuda a ser mellores intérpretes pois fai que nosa vista se centre en algo inerte e reducido, un lugar cheo de fríos símbolos adornado de múltiples indicacións en colorines e mesmo tachaduras de varios profesores. O bo músico ha de ter a mente tan clara que debe saber que a mellor maneira posible de interpretar todo iso consiste en dar un paso máis e borrar a partitura da súa mente para así poder acceder dunha maneira máis eficiente ao lugar onde garda as súas emocións e recordos para, unha vez sentidos dunha maneira apaixonada e organizándoos segundo as pautas que marca a composición, transmitilos aos demais.
Non se pode negar que a práctica regular dun instrumento é necesaria pero sempre defenderei que o músico, ante todo, debe ser unha persoa que viva intensamente durante a súa existencia para poder así o acumular unha infinidade de vivencias que poidan axudarlle a expresar dun modo máis preciso as ideas musicais das creacións que desexe interpretar. Queda claro entón que a importancia dunha nota é insignificante en relación a toda a carga emocional que a xerou e que debe estar presente porque esta é máis importante que a nota en si mesma.
Aínda que sexan evidentes e non axuden para nada a conseguir os obxectivos da música non considero os aspectos que acabo de citar como os peores erros que pode cometer un músico ao longo da súa carreira profesional. Para min o menos bo que pode ter un músico ou a maior equivocación que este pode cometer é a de vivir a música coma se fose unha dura competición mundial onde hai que gañar unha medalla de ouro e a fama eterna. Poida que o noso sistema de ensino musical teña algúns profesionais que non sexan do todo conscientes que deben esforzarse por inculcar e ensinar aos seus estudantes a música segundo os valores que ela promulga. Dese modo os alumnos non só aprenderían máis senón tamén crecerían nunha contorna musical san e saudable, un mundo de respecto onde ninguén é mellor que ninguén, onde non existe a necesidade de competir contra os teus compañeiros, onde a importancia da música é o que prima e que os músicos somos simples transmisores dunha bondadosa mensaxe que non nos pertence e á que lle debemos todo o noso respecto e agarimo. Co paso do tempo e avanzando por ese camiño chegará o día en que un se dea conta de que a música é perfecta e eterna e sempre estará por encima nosa, porque ninguén de nós pódeo ser. Pero iso non é algo malo, todo o contrario, é algo marabilloso o dedicar unha vida a unha arte de tan grandes e fermosas calidades.
Doutra banda, non todos somos iguais ou temos o mesmo talento para a música. Pero iso non é algo bo nin malo, é simplemente algo inherente ao ser humano e así ha de ser entendido. O feito de que non sexas un intérprete que posúas unha gran facilidade para aprender tecnicamente unha partitura ou que os teus nervios che xoguen unha mala pasada cada vez que te sobes a un escenario, por pór algúns exemplos, non implica en absoluto que non poidas ser un gran músico ou que non che espere un futuro prometedor. Debido ao feito de que ninguén é perfecto deberás atopar as túas debilidades e traballalas dun modo intelixente para poder superalas con paciencia e optimismo. Rodéache de bos profesores cun gran carisma e que che axuden a ser cada día mellor músico e persoa e non caias no erro de pretender interpretar como alguén ou de anhelar o talento doutro músico pois estarás a perder o tempo e aumentando a túa frustración. Non esquezas que nunca poderás ser outra persoa, pois tan só poderás ser como ti mesmo es e lembra que iso non é algo malo senón algo marabilloso, porque nunca haberá ninguén máis como ti.
Baixo o meu punto de vista, a correcta competición musical é unha carreira ordenada que debes correr xunto a ti mesmo, axudándoche e dándoche a man en todo momento. As túas capacidades serán as que che vaian indicando a velocidade á que debes avanzar para poder superarche día a día. Éncheche de paciencia e de xenerosidade e tenta colmar todas as horas que dedicas xunto ao teu instrumento de felicidade e ilusión. Aprende música no máis amplo sentido do termo e anímache a descubrir outras disciplinas extramusicales para que o teu coñecemento amplíese e aos poucos poderás ir alcanzando as metas que che propoñas aínda que debes ser consciente que non todo será un camiño de rosas pois á dificultade de superarche a ti mesmo e mellorar lentamente terás que engadir o cruzarche eventualmente con algúns músicos ou situacións que tentarán derrubar a torre que con tanto traballo e esforzo estás a construír. É importante que iso non cambie a túa personalidade nin a túa maneira de ser e que sempre teñas presente que a música é un acto de bondade e xenerosidade cara aos demais e que os músicos somos simples portadores desa mensaxe e memoriza as palabras do mestre Beethoven que afirman o seguinte: para ser un xenio tan só necesítase ter un cinco por cento de talento e un noventa e cinco por cento de duro traballo.
Espero que este artigo poida axudarche a mellorar como músico e persoa e sentir libre de compartilo con quen máis desexes. Moito ánimo e moita sorte na túa prometedora carreira musical!
Javier Pérez Garrido (21 febreiro 2015)